مراسم «علم گردانی» با قدمت بیش از ۴۰۰ سال همزمان با ماه محرم به عنوان یکی از آئین های کهن در شهر میناب برگزار شد
مراسم علم گردانی با قدمت بیش از ۴۰۰ سال برخواسته از تفکرات و باورهای دینی مذهب تشییع هر ساله در پنجمین روز از محرم در شهرستان میناب برگزار شد. مردم این شهرستان با اعتقاد به برافراشته شدن پرچم حضرت رسول (ص) در سال ۶۱ هجری قمری با دستان مبارک امام حسین (ع) در کربلا و احیای دین اسلام، سالهاست که با تقدّس تمام در این شهرستان این مراسم را با شوری خاص برگزار میکنند.
چاوش خوانی مدح امام حسین (ع) همزمان با آماده سازی علم پیغمبر و آماده سازی علمها مستلزم آئین و مراحل خاص است، در روز پنجم ماه محرم از ساعات اولیه صبح هفت نفر از افرادی که از قبل مشخص شدهاند در حسینیه ماتم قلعه حضور پیدا میکنند و طی مراسمی اول چوب علم را که از شاخههای درخت لور (انجیر معابد) است با آب معمولی و بعد با گلاب کامل شستشو میدهند، چاوش خوانی مدح امام حسین (ع) همزمان با آغاز کار آماده سازی علم آغاز میشود. به گفته قدیمیهای میناب چوب اصلی علم از جنس عنبر بوده که با گذشت زمان از بین رفته است.
پس از شستشو، علم را با پارچههای رنگی که اکثر آنها از نذورات مردم است میپوشانند، پارچههای رنگی از زیر و پارچه قرمز رنگ بزرگ از روی همه پارچهها بسته میشود. حلقهای عمامه شکل به نام خلخال که از جنس نقره است بر بالای پارچهها و پنجهای فلزی (سزشده) از جنس ورشو در بالای علم قرار میگیرد.
مراسم علم گردانی در روز پنجم ماه محرم از ساعت ۱۵ شروع میشود و علم حضرت رسول از منبر ماتم به قصد زیارت اهل قبور سادات در مکانی که اکنون اداره آموزش و پرورش میناب واقع شده حرکت میکند، مسیر حرکت از میدان استقلال به طرف بلوار ساحلی و میدان ولایت است در بین مسیر در حوالی منبر لب رودخانه علم منتصب به صاحب الزمان (عج) به پیشواز علم حضرت رسول (ص) میآید و در این مکان مردم با شور هر چه تمام به عزاداری و مرثیه سرایی میپردازند و گاو و گوسفند قربانی میکنند.
پس از دقایقی عزاداری، علم حضرت رسول (ص) از جلو و علم حضرت مهدی (عج) پشت سر او به حرکت در میآید و در راه علمهای منتصب به ائمه (ع) از سراسر شهرستان به این کاروان ملحق میشوند.
عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل خروشان جمعیتی که منتظر رسیدن علمها هستند، در قالب گروهها و دستههای عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به سوگواری میپردازند و عشق و ارادت خود را نسبت به امامان معصوم (ع) به ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایشان نشان میدهند.
مردم و بزرگان منطقه میناب بر این عقیدهاند که چون حضرت مهدی (عج) فرزند امامان است، برای سلام کردن به آنان و پیامبر (ص) پیش قدم شود و به همین شیوه علم هر امامی را که از منظر آنها سن کمتری دارد به استقبال علم دیگر امامان و پیامبر (ص) میبرند و سلام میدهند و سپس عزاداری در مقابل حسینیه میانی، تا غروب آفتاب ادامه پیدا میکند.
باور مردم این دیار بر این است که در آخرالزمان، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد. علم صاحب الزمان (عج) و علم پیامبر (ص) تنها علمهایی هستند که از حسینیه خارج نمیشود و در سطح شهر گردش نمیکنند و تنها علم پیامبر (ص) روز پنجم محرم و عاشورا در محل حسینیه به دیدار علم صاحب الزمان (عج) حرکت داده میشود.
روز عاشورا نیز به مانند روز پنجم محرم همین مراسم انجام میشود و پس از مراسم ظهر عاشورا پوشش و رخت رنگی علمها عوض میشود و علمها مشکی پوش میشوند و تا روز اربعین حسینی با همین پوشش در حسینیه نگهداری میشوند و بعد از آن غسل داده و تا سال بعد نگهداری میشوند.
علم پیغمبر (ص) و علم صاحب الزمان (عج)، بسیار مورد توجه مردم میناب است به گونهای که عصر روز پنجم محرم بیشتر مردم این شهر در این مراسم شرکت میکنند و جلو علمها گوسفند قربانی کرده و شکلات، نقل، گل، سکه و گلاب بر آنها می پاشند.
یکی از جلوههایی که در این روز برای بیشتر مردم حائز اهمیت بوده، حضور بیماران و افراد معلول است که برای گرفتن حاجت و شفا از سیدالشهدا (ع) در حالتی که حضور آنها در این جمعیت سخت است، حاضر میشوند و علاوه بر شرکت در مراسم سینه زنی، طلب حاجت میکنند. طبق اعتقادهای دیرینه مردم میناب، در این روز حاجتهای زیادی برآورده میشود.
مردم دیگر شهرهای هرمزگان و حتی استانهای همجوار و مناطق حاشیه خلیج فارس از جمله قطر، بحرین و امارات نیز برای شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان در این روز به شهرستان میناب می آیند.
در این روز ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) از اقصی نقاط استان، استانهای همجوار و حتی کشورهایی نظیر بحرین، قطر و امارات جهت شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان به این شهرستان می آیند.
شنیدهها نیز حاکی از این است که در زمان رضا شاه نیز، رژیم آن زمان افرادی را که به عزاداری میپرداختند، دستگیر و در پاسگاهی که در نزدیکی همین محل قرار داشت، بازداشت میکند و مردم برای اعتراض، علمها را به سوی پاسگاه برده و در آن محل تحصن و خواستار رهایی عزاداران میشوند که این اتفاق در روز پنجم محرم رخ داده است.
بعد از ظهر همان روز پنجم محرم علمی که بنام پیامبر (ص) نام دارد همراه با دیگر علمهای میناب از منبر مولا یا منبر ماتم قلعه به سوی حسینیه صاحب الزمان (عج) (یا منبر لب رودخانه) حرکت میکنند و علم صاحب الزمان (عج) به استقبال آن علمها برده می شود